Ukrayna’da Savaş Yeni Bir Aşamaya Geçiyor
Dr. Can Kasapoğlu, Direktör, EDAM Savunma Programı
Sine Özkaraşahin, Analist, EDAM Savunma Programı
Elif Karaalioğlu, Analist, EDAM Savunma Programı
Genel Askeri-Stratejik Durum & Özet
- Ukrayna’da son 48 saatte durum, yoğun Rus ateş gücü kullanımı, Kiev’de cephe gerisine sızma girişimleri, VDV (Rus Hava İndirme Birlikleri) uçar-birlik faaliyeti, meskûn mahalde muharebe ve bazı cephelerde Ukrayna taktik karşı taarruzları ile özetlenebilir. Ukrayna Savunma Bakan Yardımcısı Hanna Maliar 26 Şubat’taki açıklamasında Rusya’nın harekatının hedeflerine ulaşmadığını bildirmiştir.
- Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetleri’nin platform ve personel kayıpları artmaktadır, öte yandan söz konusu kayıplar genel taarruzu, henüz, akamete uğratacak düzeyde değildir. Zira, daha önce de belirttiğimiz üzere, Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetleri muharip kapasitesinin önemli bir kısmını Ukrayna’ya mücavir bölgelerde konuşlandırmıştır.
- Nitekim, bu raporun kaleme alındığı sırada, TOS-1A termobarik ÇNRA, 2S4 Tyulpan 240mm kundağı motorlu havan gibi ağır silahların Belgorod bölgesinde görülmesi, Rusya’nın ağır ateş gücünü sahaya sürmeye hazırlandığını göstermektedir.
TOS-1A Termobarik ÇNRA
- Farklı sektörlerde Rus Milli Muhafızları kayıpları görülmektedir. Kimi analistler, bu durumu Rus Milli Muhafızları (Rosgvardya) ile Silahlı Kuvvetler arasındaki koordinasyon sorunlarına bağlasa da, Rosgvardya’nın Zaslon-21 Tatbikatı gibi faaliyetler ile stratejik düzeyde yeteneklerini test ettiği bilinmektedir. Kanımızca esas sorun, hibrit harp çerçevesinde başlayan harekata uygun muharebe kuruluşunun (VDV, Özel Kuvvetler, Rosgvardya, GRU özel harekat birlikleri), Ukrayna savunması karşısında başarılı olamamasıdır, zira, beklenen psikolojik harp sonuçları alınamamıştır. Ukrayna için tehlikenin geçtiği söylenemez. Zira, Belarus’tan Belgorod’a kadar 100’ün üzerinde taktik taburdan müteşekkil yığınak, rezerv kuvvetler (BARS) ve diğer imkanlar Kremlin’in siyasi-askeri kapasitesi dahilindedir.
- Rus Genelkurmay Başkanı General Valery Gerasimov’un görevden alındığına ilişkin teyit edilemeyen bilgiler mevcuttur.
Askeri-Stratejik Analiz
- Rus taarruzu, Ukrayna kritik ulusal altyapısı üzerinde ciddi tahribata neden olmaktadır. Daha önce aktardığımız, hava üsleri, havaalanları ve pistlerin hedef alınması paterni sürmektedir.
- Güney sektöründe ise durum kritiktir. Esasen, Ukrayna’da savaş, kuzey ve güney sektörlerinde farklı dinamiklerle ilerlemektedir. Kayıplara karşın, Ruslar en ciddi ilerlemeyi güneyde kaydetmiştir. Halihazırda Odessa’ya yönelik bir taarruzun başarılı olması, Ukrayna için en tehlikeli ihtimallerden biridir.
- Harekatın üçüncü gününde, çatışmalar büyük bir hareketlilikle devam etmektedir. Maxar uydu görüntülerine göre (görsel aşağıda aktarılmıştır) Belarus’ta, Ukrayna sınırına yaklaşık 30 km uzaklıkta, 100’den fazla taarruz ve genel maksat helikopteri görülmüştür. Söz konusu yığınak, Başkent Kiev’e büyük çaplı bir taarruz hazırlığı olarak yorumlanabilir. Nitekim, açık-kaynaklı istihbarat verileri, Belarus’ta yoğun VDV varlığına da işaret etmektedir.
- Büyük çaplı ve taarruz helikopterleri tarafından desteklenen bir uçar-birlik harekatına karşı koymak için, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin keşif-gözetleme-istihbarat, komuta-kontrol yetenekleri ile Ukrayna birliklerinin, personel tarafından kullanılan alçak irtifa hava savunma sistemleri (MANPADS) envanteri ve kabiliyeti kritik olacaktır. Çeşitli ülkelerin Ukrayna’ya askeri yardımının anılan silah sistemlerini de kapsadığı bilinmektedir.
- Harekatın başından itibaren Rus taarruzunun kritik ulusal altyapıyı hedef aldığı gözlemlenmiştir. Açık-kaynaklı veriler, daha önce VDV 31. Tugayı’nın icra ettiği uçar-birlik harekatı ile kontrol altına alınamayan Hostomel (Antonov) Havaalanı’nın, Rus ateş-destek unsurları tarafından tahrip edildiğini göstermektedir. Kiev’e yakınlığı sebebiyle bu havaalanının durumu harekâtın stratejik bir ayağını oluşturmaktadır. Sikorsky Havalimanı çevresinde meskun mahal de Ruslar tarafından hedef alınmaktadır. Sahadan gelen görüntüler, yerleşimlerin hedef gözetmeksizin vurulduğunu göstermektedir.
- Güney’de, Mykolaiv yakınlarındaki Kulbakino havaalanı da dün akşam vurulmuştur. Bu sektördeki Rus taarruzu, Mykolaiv’in Odesa ile de bağlantısını kesmeyi hedefine doğru ilerlemektedir. Öyle ki, Odessa’yı Mykolaiv’e bağlayan Koşari bölgesindeki E-58 köprüsü de (aşağıdaki görselde haritalandırılmıştır) ateş altına alınmıştır.
E-58 Köprüsü (kırmızı işaretle gösterilmektedir) Rus güçlerince ateş altına alınmıştır.
- Rus medya kaynaklarına göre, Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetleri, 25 Şubat’a kadar 11 askeri havaalanı, 13 komuta-kontrol ve muhabere noktası, 36 radar istasyonu ve 14 karadan-havaya füze sistemi (SAM) dahil olmak üzere, 118 Ukrayna askeri tesisine başarıyla taarruz etmiştir.
- Çernobil bölgesindeki son bulgular ise, reaktör sahasında gözlemlenen yüksek radyasyon seviyelerinin henüz tehlikeli düzeye ulaşmadığını, ancak normal değerlerin üzerine çıktığını göstermektedir.
- Açık-kaynaklı verilere göre 26 Şubat’ta Kiev’deki Özgürlük Meydanı’nda çatışmalar gözlemlenmiştir. Kiev-Zhitomyr köprüsünün de imha edildiği iddia edilmektedir. Diğer taraftan sokak çatışmaları devam ederken dün akşam hiçbir büyük şehrin Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetleri tarafından ele geçirilmediği görülmektedir.
- Ukrayna Başbakanı Denys Shmyhal, Kiev’deki bir apartmanın Rus roketleri tarafından vurulduğunu ve son iki gündür Ukrayna şehirlerinde hastanelerin, çocuk yuvalarının ve yetimhanelerin bombalandığını açıklamıştır. Ukrayna Savunma Bakanlığı Rusya Federasyonu’nun Ukrayna’nın sivil nüfusuna karşı işlediği savaş suçlarını kaydettiklerini resmi olarak dile getirmiştir.
- Açık-kaynaklı istihbarat verileri, Rus birliklerinin, meskun mahalde, parça-tesirli (harp başlığı misket bombaları içeren / cluster munitions) çok-namlulu roketatar (muhtemelen BM-30) mühimmatı kullandığını göstermektedir.
Rus Kuvvetleri Son Kayıp Durumu
- Harkov bölgesinde Rus 2A65 Msta-B obüslerinin imha edildiği görülmektedir.
- Özellikle meskûn mahalde Rus girişimlerinin Ukrayna tarafından püskürtüldüğü gözlemlenmektedir.
- Bunun yanı sıra, doğu ve kuzey sektörlerinden gelen veriler, Rus askerlerinin ikmal hatlarında sorun olduğunu göstermektedir. Genel lojistik halen karayolları ile sağlanmaktadır. Büyük manevra birliklerinin sahneye çıkması ile ikmal hatlarının demiryollarına kayması gerekecektir. Bunun için Harkov kritiktir.
- 25 Şubat’ta Ukrayna Savunma Bakanlığı, işgalin başından beri Rus birliklerinin yaklaşık olarak 80’e yakın tank, 516 kara harp aracı, 2800 personel, ve 10 uçak ve 7 helikopteri zayiatı olduğunu belirtmektedir. Harbin doğası gereği Ukrayna makamlarının verileri abartılı olabilir, bununla birlikte, sahadan gelen veriler, T-72B3 ana muharebe tankları, 152mm topçu silahları, taarruz helikopterleri gibi önemli platformların kaybını doğrulamaktadır.
- Güney sektöründe Melitopol’da çatışmanın meskûn mahale taşındığı görülmektedir. 25 Şubat’ta Mariupol cephesinde Rus amfibi harekatının başladığına dair iddialar ortaya atılmıştır. Konuya ilişkin analiz çalışmalarımız sürmektedir.
- Bazı kaynaklar, Melitopol’de Rus birliklerine ait Tigr ve Ural-Federal tiplerinde, Rus Milli Muhafızları tarafından kullanılan taktik tekerlekli araçlar tespit etmişlerdir.
